header.back to home

In januari 2016 startte een nieuwe cyclus van de gestructureerde dialoog, een initiatief van Europa om de stem van jongeren nauwer te betrekken. De Vlaamse Jeugdraad focuste op Psychisch Welzijn, omdat we geloven dat het mentaal welbevinden van jonge Vlamingen en Europeanen meer aandacht verdient. Een straffe groep jongeren verdiepte zich een jaar lang in het thema, verzamelden input van 1250 jongeren tussen 16 en 25 jaar (online enquête en focusgesprekken) en formuleerden beleidsaanbevelingen op lokaal, Vlaams, Federaal en Europees niveau.

Aanleiding

Gemiddeld zit 31,4% van de Vlaamse jongeren tussen 15 en 24 jaar niet goed in zijn vel. Een sterke stijging ten opzichte van 5 jaar geleden. Onze online enquête wees zelfs op 38% van de jongeren. België is in vergelijking met andere landen koploper wat betreft zelfmoordcijfers bij jongeren. De impact op persoonlijk, maatschappelijk en economisch vlak is niet te onderschatten. De totale kost in Europa, wordt geschat op meer dan 450 miljard per jaar. Eerder dan te focussen op de problemen van jongeren, willen we als Vlaamse Jeugdraad antwoorden op vragen als: Hoe gaan jongeren om met hun problemen? Wat hebben ze nodig om zich erdoor te slaan? Welke dingen helpen, wat echt niet? Waar kunnen ze terecht, wat missen ze?

Doelstelling

We weten op welke manier jongeren omgaan met psychische problemen en welke noden en verwachtingen ze hebben om met deze problemen om te gaan. Op basis van hiervan formuleren we beleidsaanbevelingen. We brengen de resultaten en aanbevelingen via verschillende acties naar buiten en doorbreken zo mee het taboe rond psychisch welzijn bij jongeren.

Doelgroep

Binnen dit traject doen we onderzoek naar en spreken we ons uit over jongeren tussen 14 en 25 jaar. Onze beleidsaanbevelingen richten zich in hoofdzaak naar beleidsmakers Welzijn, Onderwijs & Jeugd.

Onze volledige beleidsaanbevelingen kan je nalezen in ons advies 'Psychisch Welzijn'.

"Het advies en de vraag naar meer aandacht voor mentale fitheid hebben jullie als Vlaamse Jeugdraad echt wel op de politieke agenda gezet."
Jo Vandeurzen, (Ex-) minister Welzijn, Volksgezondheid en gezin

5 Conclusies

38% kampt met psychische problemen.

Onze enquête bij 1124 jongeren toonde aan dat veel jongeren met psychische problemen kampen. Ook zegt 80% minstens twee vrienden te hebben die niet goed in hun vel zitten. Een verontrustend cijfer, dat hoger ligt dan het gemiddelde. Het probleem wordt onderschat en we vragen als Vlaamse Jeugdraad meer aandacht. De impact op persoonlijk, maatschappelijk en economisch vlak is niet te onderschatten. Zo wordt de totale kost in Europa geschat op meer dan 450 miljard per jaar.

60% ervaart druk om te voldoen aan de verwachtingen als oorzaak van zich slecht voelen.

De druk op kinderen en jongeren is groot. Meer dan 60% geeft aan dat de druk om te voldoen aan verwachtingen ervoor zorgt dat ze zich niet goed voelen. 76,8% van de scholieren uit het middelbaar kampt met stress, de aanvragen bij studentenpsychologen zijn op 4 jaar tijd verdubbeld en ook jonge werkzoekenden ervaren druk en gevoelens van afwijzing, teleurstelling en weerstand. De Vlaamse Jeugdraad gelooft dat elk beleid dat impact heeft op kinderen en jongeren moet aftoetsen op welke manier hun beslissingen kunnen bijdragen om de druk op kinderen en jongeren structureel te verminderen.

Begeleiding moet betaalbaar en anoniem zijn

Iedere jongere heeft recht op kwaliteitsvolle en betaalbare hulp in zijn omgeving. Kostprijs is volgens jongeren de grootste drempel binnen de huidige hulpverlening. 70% vindt dat hulpverlening betaalbaar/goedkoop moet zijn en meer dan 1 op 2 vindt dat het ook gratis moet kunnen. Elke jongere moet hulp kunnen betalen zonder daarvoor een beroep te moeten doen op ouders of voogden. Een belangrijke voorwaarde voor jongeren om anoniem te blijven in de stap naar hulp. Zeker als je weet dat bij 1 op 3 de thuissituatie aan de oorzaak ligt.

Slechts 23% van de jongeren praat op school over hoe hij of zij zich voelt

Het is een taak van het onderwijs om jongeren te ontwikkelen en voor te bereiden op hun latere leven. Psychisch welzijn bespreekbaar maken en normaliseren door middel van positieve en groeigerichte aandacht in het onderwijs vinden jongeren belangrijk. Psycho-educatie moet worden opgenomen in de eindtermen van het onderwijs. Leerlingen dienen op jonge leeftijd bewust te leren omgaan met hun emoties en mentale toestand. Omgaan met conflicten, verlies, stress en zelfvertrouwen, weten wat je kan doen of waar je terecht kan, komen te weinig aan bod tijdens de lessen. Geef jongeren de nodige info en vaardigheden om te werken en hun mentale en algemene gezondheid.

90% van de jongeren vindt persoonlijk contact en op elk moment beschikbaar zijn de belangrijkste voorwaarden voor stap naar hulp

Het aanbod van online hulpverlening en telefoonlijnen moet versterkt worden. We juichen toe dat verschillende partners uit welzijn, jeugd en onderwijs een aanbod naar kinderen en jongeren voorzien rond online hulpverlening of telefoonlijnen : AWEL, JAC, TELEBLOK, ZELFMOORDLIJN, DRUGLIJN, JONGERENGIDS, CLB-CHAT, 1712, HOLEBIFOON,….. Toch zijn de ervaringen wisselend en komen jongeren nog steeds terecht op bezette telefoonlijnen, chats enkel tijdens kantooruren of komen mailtjes met dagen vertraging. Onaanvaardbaar, zeker gezien het uitgebreide aanbod. We vragen meer samenwerking en verbinding tussen bestaande hulplijnen zodat elke jongere op elk moment ergens terecht kan.

Hulpverlening voor jongeren moet een aangename plek zijn, vlot toegankelijk en altijd bereikbaar

De drempel naar hulpverlening voor jongeren is vaak nog zeer hoog. Minder dan 1 op 3 van de jongeren met psychische problemen is in begeleiding. Jongeren zien hulp enkel voor ‘serieuze problemen’, want voor een gewoon dipje is geen plaats. Toch weten jongeren erg goed te formuleren wat ze nodig hebben wanneer ze het moeilijk hebben: een aangename plaats, vlot bereikbaar, altijd toegankelijk en zonder verplichtend karakter. Alle jongeren zijn welkom, kunnen hun hoofd leegmaken, elkaar ontmoeten en verbinden. De aanwezigheid van een professional die sterk in zijn/haar schoenen staat, goed kan praten, klaar staat om te helpen op een manier die voor elke individuele jongere het beste werkt. De professional kent het aanbod goed, verwijst gericht door en geeft ook tips over hoe je anderen beter kan helpen.