Advies bijkomende klimaatmaatregelen in het licht van het ‘Fit For 55-pakket’
Eind juni 2021 is de Europese Klimaatwet aangenomen, waarin bij wet de klimaatdoelstellingen van de Europese Unie worden vastgelegd. Deze bevatten twee belangrijke streefdoelen: tegen 2030 zou de netto-emissie van broeikasgassen ten minste 55% lager moet zijn dan in 1990 en tegen 2050 zou de EU volledig klimaatneutraal willen zijn. Na 2050 wil de EU streven naar negatieve emissies. Om deze doelstellingen te bereiken heeft de EU nu het Fit For 55-pakket aangenomen. Dat pakket is een reeks van wetgevingsinstrumenten om de doelstellingen, zoals vastgelegd in de Europese Klimaatwet, te bereiken. Lidstaten krijgen een pakket van concrete maatregelen voorgeschoteld om de Europese streefdoelen te behalen. Ook Vlaanderen zal in actie moeten schieten om aan deze cijfers te voldoen.
We kregen op 19 augustus van minister Demir, verantwoordelijk voor o.a. Energie en Omgeving, de vraag welke bijkomende maatregelen Vlaanderen kan nemen in het licht van het Fit For 55-pakket. Samen met onze adviseurs en jongerenvertegenwoordigers namen we allereerst het pakket grondig door. We legden het pakket naast de verschillende adviezen die de Vlaamse Jeugdraad in de afgelopen jaren al publiceerde rond duurzaamheid, klimaat en mobiliteit en actualiseerden adviespunten waar nodig.
In het advies belichten we hoofdzakelijk de rol van de industrieën die het meest impact hebben op ons klimaat en moedigen we Vlaanderen om sneller de transitie te maken naar klimaatneutraliteit. We pleiten strategischer na te denken over duurzame mobiliteit, energieproductie en circulaire economie. Daarbij leggen we eveneens de nadruk op kwetsbare consumenten en de voornaamste slachtoffers van de klimaatcrisis.
Belangrijke cijfers uit het advies:
De klimaatdoelstellingen van de EU: tegen 2030 zou de netto-emissie van broeikasgassen ten minste 55% lager moet zijn dan in 1990 en tegen 2050 zou de EU volledig klimaatneutraal willen zijn. Vlaamse doelstellingen moeten omhoog om hieraan te voldoen.
Uit een grote bevraging met meer dan 1.000 Vlaamse en Brusselse kinderen en jongeren (d.i. de ‘Touristenbevraging’ ) in 2020 werd het thema klimaat als tweede populairste thema verkozen onder de deelnemers. Uit de kwalitatieve leefwereldbevraging kwam meermaals naar boven dat beleidsmakers nu te weinig inzetten op het verminderen van de impact van de klimaatverandering en dat jongeren graag meer inspraak hebben in het klimaatbeleid.
Enkele belangrijke adviespunten:
De Belgische doelstelling (-35% emissiereductie tegen 2030) is te laag en moet verhoogd worden zoals de Europese Commissie voorstelt, met name een reductie van 47% voor 2030.
Zorg dat de vliegsector een eerlijke bijdrage levert, die in verhouding staat tot haar impact op de klimaatopwarming. Maak deze bijdrage substantieel, zodat ze een sturende impact heeft op het gedrag van jongeren.
Analyseer voldoende de gevolgen van de energie-efficiëntie-oefeningen. Geef voldoende aandacht aan de effecten op kwetsbare consumenten en zet sterk in op het bestrijden van energiearmoede.
Stimuleer burgers om energie-zelfvoorzienend te zijn. Moedig daarvoor het tot stand brengen van hernieuwbare energiegemeenschappen aan.
Vlaanderen moet stimulerende maatregelen nemen om de economie koolstofarm te maken.
“Ons lineair economisch systeem van produceren, kopen, verbruiken en weggooien is op vele vlakken onhoudbaar. De grondstoffenvoorraad raakt ooit uitgeput, de energie die nodig is voor de productie van al dat materiaal is niet duurzaam, het transport van de geglobaliseerde samenleving weegt op het klimaat, ons afval verstikt de planeet, en de globale economie is gebaseerd op grote sociale ongelijkheid. We moeten naar oplossingen zoeken voor verschillende maatschappelijke uitdagingen tegelijk. Eén van de oplossingen is een circulaire economie.”