Alles of niets op COP27

VN-Jongerenvertegenwoordiger voor Duurzame Ontwikkeling Anna COP27 in Sharm-El-Sheikh. Wat zijn haar verwachtingen voor de internationale klimaatconferentie?

COP27, de belangrijke internationale klimaatconferentie, gaat deze week van start en de verwachtingen zijn hooggespannen. Ook kinderen en jongeren wereldwijd mobiliseren zich om meer ambitie te vragen van wereldleiders om de klimaatcrisis aan te pakken. We staan er immers niet goed voor. Ons land werd vorig jaar nog geteisterd door zware overstromingen waarbij tientallen mensen stierven, maar in landen die veel minder bijgedragen hebben aan de klimaatcrisis, is de situatie nog veel moeilijker: landen zoals Pakistan lijden onder zware overstromingen, hittegolven, droogtes, voedseltekorten en hongersnoden worden steeds talrijker, mensen moeten vluchten omdat de plek waar ze woonden niet meer leefbaar is, …

Een nieuw VN-rapport berekende dat we nog steeds gigantisch ver verwijderd zijn van het doel om de opwarming van het klimaat tot 1,5°C te beperken, een doel dat essentieel is om de zware gevolgen van de klimaatcrisis te beperken. Die crisis treft kinderen en jongeren zwaar. Huidige en toekomstige leefomgevingen worden verwoest door het gebrek aan doortastende actie om de crisis te beperken. Daarbovenop blijft de historische schuld van koloniserende landen niet erg bespreekbaar terwijl het voornamelijk mensen in de gekoloniseerde landen zijn die de grootste lasten van de opwarming dragen. Ook het economische systeem dat mee aan de basis ligt van deze crisis wordt veel te weinig in vraag gesteld.

Discussies over het beperken van emissies verdoezelen het feit dat rijke landen ook een groot consumptieprobleem hebben dat mee deze buitensporige emissies veroorzaakt. COP27 moet dan ook een belangrijk keerpunt worden in de ambitie en eerlijkheid van politici.

(lees verder onder de afbeelding)

Jongeren en klimaat

Ook al lijkt de klimaatcrisis voor Vlaamse kinderen en jongeren soms nog een ver-van-mijn-bedshow, toch maakt 80% van hen zich zorgen over het klimaat en erkent 92% dat klimaatopwarming een probleem is. Dat blijkt uit de bevraging van Waddist, de app waarin kinderen en jongeren dagelijks kunnen delen wat ze denken, voelen en meemaken. Uit diezelfde bevraging blijkt ook dat ze vooral naar wereldleiders, politici en bedrijven kijken om het initiatief te nemen om een antwoord te bieden op de klimaatcrisis.

Hoewel kinderen en jongeren dus duidelijk hiervan wakker liggen en ook zelf actie ondernemen door te betogen of ecologischer te leven, blijkt dat hun kennis over de politieke processen hierrond erg klein is. 78% heeft nog nooit van de SDG’s, de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties, gehoord en acht op tien heeft geen idee wat COP27 is. Om jongeren actoren van verandering te laten zijn, is het essentieel dat ze via onderwijs de tools en de kennis aangereikt krijgen om daarmee aan de slag te gaan. Ook de COP zelf is niet erg toegankelijk: jargon als NDC, NAP, NGCCFP, … en de techniciteit van de onderhandelingen zorgt ervoor dat er weinig ruimte wordt gecreëerd voor jongeren om deel uit te maken van de conferentie.

België als voortrekker van jongerenparticipatie?

Sluit België zich aan bij de reeks landen die zich engageren voor kinderen en jongeren in de klimaatonderhandelingen? Heel wat landen zoals Nederland en Zweden ondertekenden de Declaration on Children, Youth and Climate Action al. Die verklaring erkent enerzijds het recht op een gezonde leefomgeving voor iedereen, inclusief voor kinderen en jongeren overal ter wereld. Anderzijds bevestigt die het belang van klimaateducatie voor jongeren en de nood aan jongerenparticipatie in de politieke onderhandelingen over de aanpak van de klimaatcrisis.

Gezien de klimaatcrisis ook een kinderrechtencrisis is, is het vitaal dat kinderen, jongeren en toekomstige generaties, zeker zij die het zwaarst getroffen worden door deze crisis, centraal staan in de onderhandelingen en er een actieve rol in kunnen opnemen.

België neemt al jongerenvertegenwoordigers op in haar delegatie naar de COP, hopelijk nemen onze beleidsmakers die voorbeeldrol verder op door deze verklaring mee uit te dragen.

Hoe gaat België de hoge verwachtingen inlossen?

Zal België de hoge verwachtingen kunnen waarmaken? Vorig jaar begon de Vlaamse regering pas een klimaatplan te onderhandelen wanneer de COP al bijna begonnen was en zorgden politieke spelletjes en onenigheden voor veel onduidelijkheid en weinig ambitieuze actie. Dit jaar kondigde minister Demir al aan dat ze niet naar Egypte zal afzakken omwille van de mensenrechtenschendingen in het gastland van COP27. Op welke manier er intern dan wel tot een ambitieus akkoord zal gekomen worden en hoe België zich eensgezind zal opstellen is echter nog vaag.

We hebben simpelweg geen tijd voor politieke spelletjes. Op COP27 moeten we samenwerken aan een doel dat we allemaal delen, een leefbare planeet voor iedereen. Wat we verwachten als kinderen en jongeren dan van onze politici de komende weken? Ambitie, samenwerking, eerlijkheid en inclusie van kinderen en jongeren, zeker zij die het meest getroffen worden. Wij zijn alvast klaar om ons steentje bij te dragen.

In de video hieronder leg ik jullie graag uit waar ik op COP27 voor zal ijveren.

Over de mensenrechtensituatie Egypte

Daarnaast is er natuurlijk nog het gastland, Egypte. President Sisi heeft er een waslijst aan mensenrechtenschendingen, het land bengelt onderaan als het gaat over persvrijheid en activisten die er strijden voor mensenrechten en voor het klimaat worden er hevig onderdrukt. Het ziet er ook naar uit dat op de COP zelf weinig ruimte zal zijn voor protest om ambitieuze resultaten te eisen. Het voelt dan ook wrang om samen te komen voor een van de meest politieke evenementen van het jaar in een land waarin politieke vrijheid erg ver weg is.

Wanneer politici in het kader van COP27 het over klimaatrechtvaardigheid zullen hebben zonder de zware mensenrechtenschendingen in Egypte te adresseren, zullen dat slechts holle woorden zijn, gezien klimaatrechtvaardigheid en mensenrechten intrinsiek verbonden zijn en onrecht niet enkel ‘aangepakt’ kan worden wanneer het in hun politieke agenda past. Vlaams klimaatminister Demir kondigde al aan dat ze niet zal deelnemen omwille van bovengenoemde mensenrechtenschendingen, maar dat mag natuurlijk geen excuus zijn om alsnog niet voor een ambitieuze uitkomst van de COP te gaan.