Advies over voorontwerp decreet Vlaams beleid tegen radicalisering, extremisme, terrorisme en negatieve polarisatie.
Maar wat als het fout loopt of dreigt te lopen? We lezen in het ontwerpdecreet dat de Vlaamse Overheid zowel een individuele aanpak hanteert als een aanpak gericht op de brede samenleving. Bij die samenlevingsaanpak hoort niet alleen detectie, opvolging, begeleiding naar disengagement en nazorg, maar ook op het tegengaan van werkingen die radicalisering bevorderen en inspelen op negatieve polarisatie. Op al die aspecten werken heel wat actoren binnen de samenleving samen binnen onderwijs, welzijn, zorg, jeugdwerk,…
Een samenleving heeft nood aan preventie in primaire, secundaire en tertiaire zin*. Net zoals in de zorg is voorkomen beter dan genezen. En net zoals in de zorg betekent voorkomen niet alleen op tijd naar de dokter gaan voor controle, maar ook alles doen zodat individuen voor gezonde voeding kunnen kiezen, kunnen sporten en bewegen, een zinvolle (vrije) tijdsbesteding hebben, goed onderwijs genieten en meer. Hetzelfde geldt voor kinderen en jongeren en voorkomen dat zij in mechanismen van negatieve polarisering terecht komen.
*Primaire preventie: activiteiten die voorkomen dat mensen een bepaald probleem ervaren of risico lopen. Secundaire preventie: vroege opsporing van problemen of verhoogde risico’s. Tertiaire preventie: Voorkomen van bijkomende complicaties of bijkomende verhoogde risico’s
Er moet dan ook een veelheid aan middelen gaan naar het ‘verbinden’ met álle kinderen en jongeren. Die verbinding houden we alleen in stand met kinderen en jongeren die in de meest kwetsbare posities van onze samenleving opgroeien, als we de kans hebben om naar hen toe te gaan: via onderwijs en leraren die tijd hebben om individueel in gesprek te gaan, via mensen bij Kind & Gezin, bij JAC’s, Huizen van het Kind en Overkophuizen om diepgaander te kunnen praten dan puur het overlopen van hun casus. En via jeugdwerkers die tijd kunnen maken om met jongeren zelf bezig te zijn. Bespaar dus niet op al deze werkingen die structureel bezig met het welzijn van alle kinderen en jongeren, maar zet erop in. Ga structurele ongelijkheden tegen en investeer zo in preventie.
Lees en download het volledige advies onderaan deze pagina.
“We vragen om te investeren in de brede maatschappelijke sociale fundamenten van kinderen en jongeren als de ultieme en meest noodzakelijke preventieve maatregel om negatieve polarisatie te voorkomen. Onderdrukkende benaderingen of het opleggen van dwingende maatregelen aan processen die daar niet voor bedoeld zijn, kunnen alleen maar averechts werken. Zet dus in op de kracht van onderwijs, welzijn en jeugdwerk. Ook financieel. Op sectoren die kinderen en jongeren centraal stellen en hen in hun eigenheid laten groeien. Van het meest lokale niveau tot op internationaal niveau.”
Wat staat er in dit advies?
We zijn blij dat de regels voor Lokale Integrale Veiligheidscellen opnieuw worden bevestigd in dit voorstel. We willen benadrukken dat wanneer dit voorstel praat over een grotere betrokkenheid van mensen die werken aan het voorkomen van problemen in de samenleving, jeugdwerkers een speciale rol spelen. Ze onderhouden een sterke band met jongeren, en deze relatie wordt gecontroleerd volgens de regels van het jeugdwerk. We willen dit advies beginnen met onze kijk op verschillende manieren om problemen te voorkomen, en we zullen ook kort enkele andere aspecten van het voorstel bespreken.
Hoe kwam dit advies tot stand?
Met dit advies vertrekken we, zoals steeds, sterk vanuit het belang van kinderen, jongeren en hun organisaties en het Kinderrechtenverdrag. We gingen hiervoor in gesprek met jeugdwerkers en jongeren zelf. Voor jeugdwerkers staat het belang van kinderen en jongeren altijd centraal. Daartoe bouwen ze met hun kinderen en jongeren een vertrouwensband op, essentieel om hun werk goed te kunnen doen. We zijn blij dat in dit voorontwerp die vertrouwensband expliciet erkend wordt en gaan hieronder ook verder in op hoe primaire, secundaire en tertiaire preventie ingevuld wordt volgens kinderen en jongeren en jeugdwerk.
Belangrijke adviespunten
Erken organisaties, mensen en plekken die jongeren centraal stellen als preventieve actoren in hun eigen kracht. Leg hen geen bijkomende eisen op, voorzie voldoende financiering en bouw hun werkingen niet af.
Blijf inzetten op een brede interpretatie van negatieve polarisatie waarbij discriminerende of stereotyperende terminologie wordt vermeden. Trek deze lijn verder door richting lokale besturen.
Behoud de uitzondering van de positie van jeugdwerkers wat de deelname aan LIVC-R’s betreft. Bescherm deze vertrouwensband en vertrouw op de interne deontologische en integriteitsprocessen van jeugdwerk.
Betrek kinderen en jongeren en het middenveld in de verdere uitrol van het actieplan en het platform deradicalisering.
Investeer structureel in lokaal beleid, in samenspel met Vlaams en federaal niveau. Dit niveau staat mee in voor primaire preventie. Daarnaast speelt lokaal beleid ook een noodzakelijke rol binnen de verdere stappen: van detectie, begeleiding, tot nazorg.
Voorzie ruimte om te investeren in experimentele projecten en zorg voor de nodige verduurzaming van waardevolle projecten.