Mentaal Welzijn
Laten we even een open deur intrappen. Het gaat niet goed met het mentale welzijn van onze kinderen en jongeren. De Vlaamse Jeugdraad werkt al acht jaar rond mentaal welzijn als prioritair thema. Jongeren hechten al lang belang aan dit thema, ook al ver voor de coronapandemie. De pandemie maakte de crisis binnen mentaal welzijn extra zichtbaar en hakte er ook diep in voor veel jongeren.
Met dit advies willen we een noodsignaal geven voor alle jongeren die nu hulp en ondersteuning nodig hebben. We werken tegelijk mee toe naar meer preventief werken rond mentaal welzijn in de toekomst, ook met het jeugdwerk. We hebben op korte én lange termijn oplossingen nodig.
Enkele belangrijke cijfers
Het CLB stelde in het schooljaar 2020-2021 een stijging vast van het aantal chatgesprekken voor hulp.
Ook het meldpunt voor crisissituaties van het Vlaamse agentschap Opgroeien ontving sinds de start van de coronacrisis meer vragen.
Een enquête van de Vlaamse Vereniging voor Kinder- en Jeugdpsychiatrie berekende in maart 2021 dat er 23.749 kinderen en jongeren op een wachtlijst staan voor psychische hulp.1
Zorgnet-Icuro schat dat in België meer dan twee derde van de jongeren met een psychische stoornis langer dan een jaar moet wachten op professionele behandeling.
“Ik was zeventien, dus ze zetten me niet meer op alle jeugdwachtlijsten, maar ik was te jong voor de volwassenenpsychiatrie.”
Hoe kwam dit advies tot stand?
Om de stem van kinderen en jongeren te betrekken in het advies Mentaal Welzijn hebben we drie focusgroepen opgezet rond enkele van de kernthema’s waar beleid de komende jaren mee aan de slag moet gaan, zoals vroegdetectie en cocreatie met organisaties zoals Cachet, OverKop Gent en Arktos. Daarnaast gingen we op verschillende evenementen, zoals het startevent van Bataljong en de Vlaamse Jeugdraad, in gesprek met jongeren. We spraken met experts en met verschillende personen uit het werkveld.
We willen gericht advies geven aan beleidsmakers om de huidige alarmsituatie aan te pakken én te werken aan een nieuwe manier van omgaan met mentaal welzijn, een paradigmashift. We zullen daar de komende jaren van deze legislatuur én na de verkiezingen ook voor blijven ijveren. We leggen ook de link en werken samen met de plannen bij het Agentschap Opgroeien en departement Welzijn en Minister Crevits rond Vroeg & Nabij en geven hierbij ook steeds het perspectief van kinderen, jongeren en hun organisaties. Transversaal en geïntegreerd.
In alle bevoegdheidsdomeinen moet het welzijn van kinderen en jongeren immers centraal staan, en daarvoor is samenwerking tussen de verschillende domeinen cruciaal.
“Je moet al weten dat je je slecht voelt. Ik heb dat tegen niemand gezegd, want ik dacht dat dat normaal was. Er werd gezegd dat ik niet moest wenen, me niet moest aanstellen.”
Enkele belangrijke adviespunten:
Maak een masterplan om de huidige crisissituatie in de jeugdhulp aan te pakken.
Zorg voor gratis en goed ingebedde psychische zorg in een veilige omgeving voor kinderen en jongeren.
Zet verder in op outreachend werken op plekken waar kinderen, jongeren en hun gezinnen al komen voor andere zaken dan welzijnsvragen.
Werk samen, over beleidsdomeinen en -niveaus heen, om van mentaal welzijn voor kinderen en jongeren een absolute prioriteit te maken.
Erken de kracht van het jeugdwerk en zie jeugdwerkers als experts in verbinding. Voorzie voor alle kinderen en jongeren een plek in het jeugdwerk waar ze zich veilig voelen en in verbinding staan met anderen.
Zorg dat jongeren zelf op de hoogte zijn van wat bij een gezonde mentale ontwikkeling hoort via gerichte campagnes en/of psycho-educatie binnen onderwijs.
Geef jongeren handvatten om elkaar te kunnen ondersteunen.