Gelijke Kansen-week: Vrije Tijd
Jeroen Gielen, Maryline Thiry, Noémie Kabatumbi
Gelijke Kansen is een ruim thema. Daarom kiezen de vrijwilligers van de werkgroep elke dag een deelthema waarover ze graag meer willen weten of waarvan ze vinden dat er nog steeds veel problemen bestaan. Jeroen, Maryline en Noémie schreven een blog over Gelijke Kansen binnen vrije tijd.
“Ieder kind heeft recht op rust en vrije tijd”, zo klinkt artikel 31 van het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties. Een kind moet kunnen spelen en kunnen deelnemen aan culturele activiteiten zoals een museum bezoeken of naar de film gaan. Maar kunnen alle kinderen en jongeren dat recht wel volledig benutten? In de werkgroep Gelijke Kansen van de Vlaamse Jeugdraad vragen we ons af welke drempels jongeren ervaren in het kunnen beleven van hun vrije tijd. Dat doen we op basis van drie verschillende domeinen.
Georganiseerd jeugdaanbod
In Vlaanderen zijn er tal van organisaties, lokale besturen en jeugdwerkorganisaties die een aanbod uitdenken op maat van kinderen en jongeren. Denk aan sportclubs, jeugdvakanties, speelpleinwerking, jeugdhuizen en jeugdbewegingen zoals scouts en Chiro. Het aanbod lijkt wel oneindig maar toch vindt niet iedereen er zijn plek. Waarom niet?
Deelnemen aan het georganiseerde jeugdaanbod komt vaak met een ‘kost’. Dit kan letterlijk gaan over inschrijvingsgeld voor een zomerkamp maar ook over de vraag naar blijvend engagement. Veel jeugdwerkingen verwachten bijvoorbeeld dat je wekelijks deelneemt aan hun activiteiten. Soms moet je je ook engageren buiten de uren zoals het oefenen voor de muziekschool. En dan hebben we het nog niet over uniformen of materiaal gehad. Kortom, er zijn dus meerdere drempels die kinderen en jongeren hinderen. Heeft dat een invloed op de diversiteit in bijvoorbeeld het jeugdwerk?
Scoutsgroepen zijn vaak niet zo divers, maar Scouts Amberes uit Antwerpen past niet in dat plaatje. “Onze groep bestaat nog maar drie jaar waardoor we niet kampen met een geschiedenis van tradities die moeilijk te doorbreken is. Hierdoor vinden jongeren uit verschillende hoeken een plek bij ons”, zegt een scoutsleider. “Jongeren herkennen zich in de scoutsgroep en sluiten zich daardoor makkelijker aan. Als we op zondag buitenspelen in Park Spoor Noord met onze scoutsgroep, spreken we andere kinderen aan met de vraag om mee te spelen.”
“Ik denk dat ‘onbekendheid’ de grootste drempel is om toe te treden tot een jeugdbeweging”, zegt de leider. Toch is ook de omgeving enthousiast over de nieuwe scoutsgroep waar jongeren met verschillende achtergronden samenspelen. “Een tip om inclusiever te worden als jeugdwerking is om in gesprek te gaan met buurthuizen, het OCMW of de jeugddienst. Er bestaan vaak al heel wat initiatieven die zich richten op alle jongeren zoals Kras. Hiermee kan je perfect in gesprek gaan om je eigen werking inclusiever te maken.”
Waarom zit jij wel/niet in een jeugdbeweging?
Ga jij naar het jeugdhuis van jouw gemeente?
Hoeveel engagement kan jij opbrengen voor een hobby?
Openbare ruimte
Een tweede domein dat belangrijk is voor de vrijetijdsbeleving van kinderen en jongeren is de plek waar ze die spenderen. Voetballen op een pleintje, ravotten in het bos of skaten op een parking. Dit zijn enkele voorbeelden van hoe de openbare ruimte een plaats kan zijn voor jongeren om zich uit te leven. Maar is de infrastructuur wel voldoende en mag die gebruikt worden?
Jongeren zijn niet overal welkom. Als ze op een bankje zitten, zijn ze ‘hangjongeren’. Als ze skaten zijn ze overlast. In verschillende steden geldt op sommige plekken zelfs een skateverbod. Er zijn vaak simpele oplossingen zodat jongeren zich thuis voelen in de openbare ruimte. Denk aan voetbalgoals, een basketring of fitnesstoestellen. Laat staan hoe praktisch een afdak soms kan zijn.
Uit de Touristenbevraging van de Vlaamse Jeugdraad kwamen verschillende belevingen en ervaringen van jongeren aan bod.
‘Er zijn amper tot geen parken in Antwerpen-Zuid en er is ook geen jeugdhuis. Er is wel het Stadspark, maar dat is voor kleine kinderen. We hebben dus geen plek om naartoe te gaan en daardoor doen we domme dingen uit verveling.’
- Man, 16 j., Antwerpen -
‘Meer ruimte voor jongeren, die niet in een sportclub zitten, om buiten te sporten. Beter onderhoud van de reeds aanwezige sportaccommodatie. Bv. gaten in omheiningen langs voetbalvelden of velden die vol met putten zitten waardoor mensen blessures oplopen.’
- Man, 23 j., West-Vlaanderen -
‘Ik zou graag speelruimte hebben waar ik me veilig kan voelen wanneer ik met mijn gsm buitenkom. Een camera? Of meer controle. Nu ben ik er vaak alleen met een vriendin. Maar we vertrekken zodra de oudere jongens toekomen.’
- Vrouw, 11 j., Oost-Vlaanderen -
Hoe zit dat in jouw omgeving?
Waar heb jij nood aan in jouw buurt?
Hoe ziet jouw ideale plek om vrije tijd te beleven eruit?
Niet-georganiseerd jeugdaanbod
In dit domein vallen alle andere manieren van vrijetijdsinvulling die geen plaats vinden in de bovenstaande categorieën. Denk maar aan de sportschool, een online game met chatroom of naar een museum, het theater of de film gaan. Eén van de drempels hier is uiteraard de financiële mogelijkheid om te kunnen deelnemen. Daarnaast is het belangrijk dat kinderen en jongeren zich hier, net zoals in het georganiseerd jeugdaanbod en in de openbare ruimte, veilig moeten kunnen voelen. Wat is het belang van safe(r) spaces?
Een 'safe space' is een plek waar mensen uit kwetsbare groepen zich volledig veilig kunnen voelen. We gebruiken liever het begrip ‘safer spaces’ omdat groepen nooit 100% safe kunnen zijn, het is belangrijk om te blijven werken aan die veiligheid. Binnen de vrije tijd komen we ook verschillende vormen van safer spaces tegen. Zo zien we dat een divers jeugdwerkaanbod zorgt dat meer kinderen en jongeren hun weg vinden naar een zinvolle vrijetijdsbesteding. Zo ontstaan er ook werkingen voor specifieke doelgroepen zoals de Akabe scouts of fitnesscentra voor de LGBTQ+ community zoals Auricula in Gent.
Hoe vul jij jouw ‘niet-georganiseerde’ vrije tijd in?
Waar kan jij helemaal jezelf zijn?
Heb je je identiteit al eens ergens moeten verbergen?
Wij zijn benieuwd naar jouw verhaal. Hoe beleef jij jouw vrije tijd? Inspireer ons met jouw visie op het jeugdaanbod en de openbare ruimte. Zodat wij ermee aan de slag kunnen.