Beste Vlaamse regering, we moeten eens praten.
14/02/2023
Beste minister,
Beste Vlaamse Regering,
We moeten eens praten.
Vandaag, op 14 februari, schrijven we in naam van alle kinderen en jongeren in Vlaanderen en Brussel deze brief. In naam van kinderen en jongeren in kwetsbare posities of net uit warme nesten. In naam van kinderen en jongeren die op straat slapen, van zij die hier net nieuw zijn of hier al heel hun leven wonen. In naam van kinderen en jongeren in het jeugdwerk, waar ze de kans krijgen hun talenten te ontwikkelen, om in gesprek te gaan, vrienden te maken en te spelen. Waar ze het verschil voor elkaar kunnen maken. Waar ze jong kunnen zijn.
Als lid van de Vlaamse Regering boog u zich eind januari over de opmaak van een straf nieuw jeugddecreet dat onder meer tot doel heeft om “alle kinderen en jongeren de mogelijkheid te bieden om deel te nemen aan het jeugdwerk”, en dit door dat jeugdwerk zelf “te versterken en extra capaciteit te realiseren”. Een zeer mooie doelstelling, die ons hoopvol stemt over de toekomst. Het decreet is een belangrijke stap vooruit om er als jeugdorganisaties zowel op Vlaams als bovenlokaal niveau er voor alle kinderen en jongeren te kunnen zijn, ambitie te tonen en impact te hebben.
Maar vandaag, op Valentijnsdag, moeten we eerlijk zijn. We maken ons zorgen omdat het bereiken van die doelstelling – er zijn voor alle kinderen en jongeren – elke dag een moeilijkere opgave wordt voor organisaties, jeugdwerkers en vrijwilligers. En dat terwijl kinderen en jongeren met steeds meer uitdagingen geconfronteerd worden, en ze onze aanwezigheid nu meer dan ooit kunnen gebruiken.
Beste minister, het succes van onze relatie staat of valt met de engagementen die wij beiden opnemen voor kinderen en jongeren. Maar het lijkt alsof we niet op dezelfde golflengte zitten. We voelen de match tussen ons even niet meer.
En dus moeten we eens praten.
Het zijn financieel moeilijke tijden, dat is duidelijk. De rekeningen worden hoger voor iedereen, voor gezinnen, voor scholen, voor lokale besturen, en ja, dus ook voor kinderen en jongeren en iedereen die er elke dag voor hen is. Het is een magere troost voor onze jeugdwerkers dat we nu geen letterlijke besparingen zien plaatsvinden, want de inflatie – en dus ook uw beslissing om die inflatie niet volledig tegemoet te komen in uw subsidielijnen – doet dat al voor ons.
Het jeugdwerk wil en kan de explosief toegenomen loon- en werkingskosten niet doorrekenen aan kinderen en jongeren. Daarom deden we er de afgelopen maanden zelf al alles aan om te besparen waar dat kon. Werkingskosten werden waar mogelijk nog naar beneden gehaald door te besparen op huur, drukwerk, ICT, vervoer, materiaal- en activiteitenkosten, vorming enzovoort. Een concrete illustratie: organisaties die activiteiten met kinderen en jongeren in kwetsbare posities organiseren, zijn zich ervan bewust dat hun deelnemers niet altijd voldoende of gezond gegeten hebben. Zij voorzien daarom vaak iets te eten binnen hun werking. Deze organisaties zijn nu genoodzaakt ook daarop te besparen. Nog een voorbeeld: jeugdwerkorganisaties die draaien op de inzet van vrijwilligers, de basis van ons Vlaamse jeugdwerk, merken na de covidjaren heel wat extra uitdagingen om vrijwilligers te reactiveren en actief te houden. Ook die organisaties besparen vandaag noodgedwongen op groepsvormende en wervende activiteiten voor die vrijwilligers, met het risico hun vrijwilligersbasis te verliezen.
Maar meer of zelfs hetzelfde doen met steeds minder lukt niet, niet oneindig. En dus vertrekken bruggenbouwers en opbouwwerkers noodgedwongen uit organisaties, hebben jeugdwerkers onvoldoende tijd en ruimte om volop in te zetten op dat prachtige vrijwilligersverhaal dat we in Vlaanderen al jarenlang schrijven, zullen de komende tijden vele activiteiten, projecten en broodnodige samenwerkingen in de koelkast of gewoonweg stopgezet worden, kortom: zullen minder kinderen en jongeren kans hebben om deel te nemen aan ons jeugdwerk. Met het recente rapport van het Planbureau indachtig dat het welzijn van jongeren in ons land al jaren afneemt, een tendens versterkt door de covidcrisis, is dit een zorgwekkende vaststelling.
Mogen we even assertief uit de hoek komen? Met dit alles, in een wereld die zo complex is en vol uitdagingen zit voor kinderen en jongeren, is het jeugdwerk net een lief om te koesteren. Het is de plek waar de verhalen, kansen en talenten van 1 miljoen kinderen en jongeren in Vlaanderen en Brussel vorm krijgen. Op het speelplein, in het open jeugdcentrum, in de jeugdbeweging, in de kunstenjongerenbeweging, in het jeugdhuis, of in het jongerenmediabureau. De investering die u in het jeugdwerk steekt, geven we u in veelvoud terug. Letterlijk zelfs: een paar maanden geleden nog berekende een economisch consultancybureau in het Verenigd Koninkrijk dat elke pond – of euro, zo u wil – die men investeert in het jeugdwerk drie tot zes keer terugverdiend wordt in beleidsdomeinen als justitie, welzijn, onderwijs en werk. Je zou voor minder een coup de foudre op het jeugdwerk ontwikkelen.
Daarom vragen we u om als lid van de Vlaamse Regering onze relatie ook dit laatste anderhalf jaar van de beleidsperiode warm te houden. Het nieuwe jeugddecreet versterkt de fundamenten op basis waarvan het jeugdwerk zijn rol kan blijven spelen voor alle kinderen en jongeren in Vlaanderen en Brussel. We kijken uit naar de beslissing in september over de begroting van 2024 om op die fundamenten effectief te kunnen bouwen.
Leg onze valentijnsbrief dus niet ergens in een kast als mooi aandenken, maar neem hem mee aan tafel eens u aan de volgende begrotingsgesprekken begint. Wij, en het jeugdwerk met ons, komen dan ook graag nog eens bij u langs. Niet zomaar, om wat rozen of chocola, wel om samen structureel aan de slag te gaan.
In de hoop dat we er samen wel uit komen,