Advies Verschijningsplicht Ouders
De Vlaamse Jeugdraad heeft al eerder advies gegeven over regels voor jongeren die betrokken zijn bij criminele activiteiten, hun rechten en veranderingen in de wet hierover. Dit advies gaat specifiek over zorgen en bedenkingen rond het verplicht aanwezig zijn van ouders, zoals voorgesteld in een nieuwe wet. Deze wet gaat over hoe ouders moeten verschijnen als hun minderjarig kind betrokken is bij een misdrijf.
Als samenleving hebben we de taak om ervoor te zorgen dat alle kinderen en jongeren een goede en kansrijke plek hebben om op te groeien. Het jeugdwerk, vooral organisaties die zich bezighouden met jeugdwerk en welzijn, kunnen hierbij helpen. Ze bieden jongeren een veilige plek waar ze ongeacht hun thuissituatie kansen krijgen en kunnen helpen om de verbinding te maken tussen gezinnen en het juridische systeem.
Maar we maken ons zorgen over dit nieuwe voorstel. Als het gaat om jongeren die betrokken zijn bij criminele activiteiten, is het belangrijk dat we niet alleen straffen, maar ook begeleiden. Problemen zoals moeilijke levensomstandigheden, toenemende mentale stress bij jongeren of uitsluiting in de samenleving mogen dan wel geen excuus zijn voor fouten, ze zijn wel deel van het probleem. Straffen kan soms nodig zijn, maar het mag niet de eerste keuze zijn. Volgens ons is het belangrijk om altijd eerst naar de jongere en zijn situatie te kijken vanuit een begeleidende aanpak.
In de afgelopen jaren waren we blij om te zien dat jongeren een meer centrale rol kregen in de wetgeving rond jeugdbescherming. We zijn bezorgd dat dit nieuwe voorstel opnieuw meer de focus legt op ouders, wat naar onze mening een stap terug is. We pleiten ervoor om opnieuw met vertrouwen naar jongeren te kijken, omdat dit de enige manier is om vooruitgang te boeken.
"We begrijpen dan ook dat de verschijningsplicht voor ouders voor jeugdmagistraten een vorm van houvast kan zijn om de betrokkenheid van de ouders op hun kind te bewerkstelligen. Toch weegt dit voor ons niet genoeg door: we vrezen dat de verplichting voor ouders de context en de debatten op de zitting van de jongere sterk zullen beïnvloeden tot zelfs kunnen overschaduwen, en dat de ouders zich steeds zullen moeten verantwoorden."
Wat staat er in dit advies?
We gaan dieper in op onze positie rond de verschijningsplicht, en wie daaronder zou kunnen vallen. We bespreken ook de nood aan het kunnen inschakelen van vertrouwenspersonen, en aan het verhogen van de betrokkenheid van ouders op andere manieren naast de verschijningsplicht, zoals het wegwerken van drempels.
Hoe kwam dit advies tot stand?
Om dit advies te schrijven lieten we ons bijstaan door experten en ervaren jeugdwerkers. Zo legden we ons oor te luisteren bij het Kinderrechtencommissariaat, Alba Vzw, Uit De Marge en Groep Intro en de adviesraad zelf.
Belangrijke adviespunten
Ouders hoeven niet verplicht naar de rechtbank te komen, want dat draagt niet echt bij aan een goede samenwerking. Ouders kunnen nu al betrokken zijn bij de beslissingen van de jeugdrechter via artikel 51 van de jeugdbeschermingswet. Dus, we vinden het niet nodig om deze verplichting in te voeren.
Zorg ervoor dat het heel duidelijk is wie precies naar de rechtbank moet komen. Denk daarbij aan de leefsituatie van de jongeren.
Laat jongeren en ouders altijd iemand meenemen die ze vertrouwen als ze naar de jeugdrechtbank gaan.
Het is belangrijk dat ouders en andere mensen die belangrijk zijn voor de jongeren meer betrokken worden in het hele gerechtelijke proces, niet alleen tijdens de rechtbankzitting. Zorg ervoor dat er geen obstakels zijn die deze betrokkenheid in de weg staan.
Lees en download het volledige advies hieronder!